Jeanette Winterson: Frankissstein

Ik las een tijdje geleden het prachtige Why be happy when you could be normal?, dus toen ik zag dat Jeanette Winterson naar Utrecht kwam kocht ik direct een kaartje en ook haar nieuwste boek, Frankissstein. Afgelopen maandag was het zover, het boek las ik daarvoor.

Het verhaal heeft twee, eigenlijk drie, verhaallijnen. De eerste waar je in terechtkomt is het verhaal van Mary Shelley in 1816, negentien jaar oud, getrouwd met de dichter Percey Shelley. Samen met haar stiefzus Claire, haar vriend de dichter Lord Byron en arts Polidori brengt ze een zomer door bij Genève. Nou ja, zomer, het regent aan een stuk door, alles is nat en het is koud. Om elkaar bezig te houden verzinnen ze griezelverhalen, en zo komt Mary tot haar beroemde werk Frankenstein. Mary Shelley is de dochter van Mary Wollstonecraft, een feministe die stierf toen de kleine Mary slechts een maand oud was. Mary krijgt in de loop van het verhaal (en ook in haar echte leven) vier kinderen, waarvan er drie al snel sterven. Ook haar man overlijdt jong.

Hier zei Winterson afgelopen maandag ook wat over: in die tijd werden mensen niet zo oud, en ze leefden hun leven dus ook met een ander perspectief. Als je ervan uitgaat dat je maar vijftig zult worden, ga je de dingen die je graag wil doen eerder doen. De Shelleys leefden bijvoorbeeld een heel intensief leven, zoals ook uit het boek blijkt.

De tweede verhaallijn speelt in het heden. En daar speelt Winterson met de fictie: de namen van de personages komen overeen met die uit de eerste verhaallijn. (Maandag zij ze iets als: het zijn geen tijdreizigers, ze verschijnen gewoon weer.) Dat is natuurlijk wel enigszins verwarrend maar laat vooral parallellen zien tussen de wetenschappelijke en filosofische discussies toen (de tijd dat het gebruiken van elektriciteit, waar Frankensteins monster mee tot leven wordt gewekt, nog in de kinderschoenen stond, bijvoorbeeld) en nu.

Johan Harstad: Hässelby

Pas in het nawoord kom je er als Nederlandse lezer achter dat de hoofdpersoon van dit boek een karakter uit een Zweeds kinderboek is, een icoon in Scandinavië maar hier veel minder bekend. Albert Åberg was daarin een jongetje van een jaar of 4, 5, 6 dat samen met zijn vader in een flat in Hässelby, een kleine voorstad van Stockholm, woonde. Van een moeder was geen sprake.

In dit boek is Albert een volwassen man en hij woonde tot voor kort nog steeds met zijn vader in die flat. In het eerste hoofdstuk wordt Alberts vader doodgereden door een vrachtwagen. Dan staat Albert er alleen voor. Maar eigenlijk voelt het meer als een bevrijding: Albert gooit dingen weg, koopt nieuwe meubels, gaat er wat meer op uit.

David Mitchell: Black Swan Green

Dit boek las ik deze week voor de derde keer. Ik schreef hier al dat ik enthousiast werd van de aankondiging van Mitchells nieuwe boek (juni aanstaande) en dat ik zin kreeg om meer Mitchell te gaan lezen, en nadat ik The thousand autumns of Jacob de Zoet uit had, besloot ik Black Swan Green te herlezen.

Wat Black Swan Green anders maakt dan veel andere Mitchells (Cloud Atlas, Ghostwritten, The Bone Clocks) is dat het eigenlijk gewoon één overzichtelijk verhaal is. In die andere boeken worden allerlei verhalen over allerlei mensen gecombineerd, maar dit boek gaat steeds over dezelfde jongen van dertien.

David Mitchell: The thousand autumns of Jacob de Zoet

Ik vind David Mitchell een fantastische schrijver, vooral The Bone Clocks, Black Swan Green en Cloud Atlas vind ik heel goed. Toch had ik nog niet al zijn werk gelezen: het zijn vaak dikke boeken waar je wel even tijd en aandacht voor nodig hebt. Maar toen ik las dat in juni Mitchells nieuwe boek uitkomt (David Mitchell announces Utopia Avenue, his first novel in five years) werd ik daar zo enthousiast van, dat ik besloot dat ik dan toch in ieder geval al zijn boeken die al wél uit zijn maar eens moest gaan lezen.

In The thousand autumns of Jacob de Zoet was ik eerder al eens begonnen, maar toen ben ik al tamelijk snel gestrand. Het is een boek waarin veel verschillende personages met ingewikkelde namen voorkomen, op plekken en tijden die onbekend zijn. Dus enige concentratie is wel nodig. Maar deze keer las ik zonder moeite wel door.

Toshikazu Kawaguchi: Before the coffee gets cold

In een klein, donker koffiehuis in Tokyo, waar geen daglicht binnenkomt en de tijd lijkt stil te staan, is één stoel heel bijzonder. Als je op die stoel gaat zitten, je koffie op de juiste manier wordt ingeschonken en je je voorstelt waar je heen wil, kun je in de tijd reizen.

Er zijn wel allerlei regels aan verbonden, zo kun je alleen mensen ontmoeten die ook in het koffiehuis geweest zijn, en je moet je koffie opdrinken voor hij koud is. Als je koffie op is, ga je weer terug naar het nu. Vanwege het tijdreizen heeft het koffiehuis een tijd een cultstatus gehad, maar toen bleek dat er nogal veel regels aan het tijdreizen verbonden zijn verloor het al snel aan aantrekkingskracht. Zo is het een gegeven dat een bezoek aan het verleden gebeurtenissen in de toekomst niet kan veranderen.

Siri Hustvedt: Memories of the future

Siri Hustvedt is een Amerikaanse schrijver, bekend van boeken als What I Loved en The Summer Without Men. Dat laatste heb ik gelezen, maar dat is al even geleden en daar herinner ik me niet zoveel meer van. Hustvedt heeft allerlei prijzen gewonnen, heeft een PhD in Engels en geeft naast het schrijven ook colleges over psychiatrie, waar ze ook over schrijft in haar non-fictie. Haar nieuwe roman leek me interessant en toen ik las dat ze naar Utrecht zou komen, heb ik meteen een kaartje en het boek gekocht en ben ik het gaan lezen. Haar optreden bij de ILFU Book Talk was afgelopen dinsdag, en het was fantastisch.

Het verhaal begint in 1978, als de hoofdpersoon S.H. het platteland van Minnesota verruilt voor Manhattan. Ze kent niemand en heeft er geen baan, maar ze heeft wat geld gespaard en ze heeft zichzelf een jaar gegeven om te schrijven. Ze begint aan een detective-achtig verhaal, met een jong personage dat zichzelf als Sherlock Holmes (ook een S.H., net als de “Standard Hero”) ziet en zijn vriendin dus vanzelf als Watson.

Het verhaal wordt verteld door hoofdpersoon S.H. als ze veel ouder is en terugkijkt op dit jaar. De aanleiding is dat ze haar oude dagboek gevonden heeft bij de verhuizing van haar moeder naar een zorginstelling. Een belangrijk thema van het boek is dan ook herinneren. Haar jonge zelf is eigenlijk in zekere zin een vreemde geworden, ze kan niet meer echt weten wie die jonge vrouw toen was. Ze had zelfs een andere naam: haar vrienden noemden haar Minnesota. Toch krijgt de jonge S.H. zelf ook een stem, want in de roman zijn dagboekfragmenten opgenomen.

Wim Daniëls: Ollieklonje

Ik ken Wim Daniëls voornamelijk als presentator van de Boekie Night, de maandelijkse boekentalkshow die plaatsvindt in het Natlab in Eindhoven. Ik ga daar bijna elke keer naar toe, want zelfs als de schrijvers die te gast zijn mij niet per se echt aanspreken zijn het altijd leuke avonden. En er zijn ook al een heleboel schrijvers te gast geweest die ik wel interessant vind, dus ik heb inmiddels behoorlijk wat gesigneerde boeken in mijn kast staan dankzij de signeermomenten in de pauzes.

Maar naast zijn optredens als presentator of in het theater is Wim Daniëls ook taalkundige, taaladviseur en schrijver. Hij heeft indrukwekkend veel boeken geschreven (zie hier), maar ik had er nog geen één gelezen, misschien op een enkel kinderboek na lang geleden, maar dat weet ik niet zeker. Dat werd dus wel eens tijd.

De titel van dit boek, Ollieklonje, is een dialectwoord:

Ellen Raskin: The Westing game

Net als Tom’s midnight garden is dit een klassieker die ik in mijn jeugd gemist heb, al is dat bij The Westing game wat minder verwonderlijk omdat daar voor zover ik kan zien geen Nederlandse vertaling van verschenen is (maar als ik me vergis hoor ik het graag). Het boek stamt uit 1978.

Ellen Raskin heeft vier kinderboeken geschreven en een heleboel boeken geïllustreerd. Ook voor dit eigen boek ontwierp ze het uiterlijk tot in detail, achterin de editie die ik heb staan verschillende ontwerpen die ze hiervoor maakte.

Het verhaal gaat over een groep mensen die allemaal een brief krijgen waarin hen een appartement in een nieuw gebouw te huur wordt aangeboden. Op wonderlijke wijze passen de appartementen precies bij die mensen, dus ze gaan allemaal op het aanbod in. Het complex ligt aan Lake Michigan, vlakbij het landhuis van de geheimzinnige en teruggetrokken levende miljonair Samuel W. Westing die al jaren niet gezien is.

Nick Hornby: State of the Union

Ik had al lang niets meer van Nick Hornby gelezen (wat voornamelijk komt doordat hij al een tijdje geen nieuwe roman gepubliceerd heeft), maar in de boekwinkel zag ik opeens dit boekje liggen. Ik was benieuwd of ik Hornby nog steeds goed zou vinden, zijn boek dat ik het leukste vond (High fidelity) las ik tenslotte toen ik vooraan in de twintig was, en mijn smaak is in de tijd soms wel enigszins veranderd.

Maar ik zat er meteen in en Hornby’s stijl sprak me weer aan. Het boekje gaat over Louise en Tom. Elk hoofdstukje hoort bij een week, en wat we lezen is hun wekelijkse ontmoeting in de pub tegenover hun huwelijkstherapeut. Voor ze daarheen gaan drinken ze samen een drankje.

Juli Zeh: Neujahr

Ik vind Juli Zeh een goede schrijver, ik schreef hier al eerder over Ons soort mensen, Nultijd en Briefroman. Ik heb nog niet al haar boeken gelezen: Adelaars en engelen en haar laatste in het Nederlands verschenen boek Lege harten staan nog te wachten in mijn kast.

Maar ik was in Duitsland op vakantie, en had al een tijdje het voornemen om weer eens wat in het Duits te gaan lezen. Toen ik filosofie studeerde of veel over geschiedenis van de wiskunde las op de universiteit moest ik veel Duits lezen, maar dat is alweer een tijd geleden en sowieso heel anders dan fictie lezen. Vorig jaar probeerde ik het ook eens met een Duits jeugdboek, maar dat boek boeide me niet genoeg om het uit te lezen.

Nu kocht ik dus maar gewoon de nieuwste Juli Zeh: een boek dat ik sowieso wilde gaan lezen, de vertaling is nog niet uit, het is niet heel dik, en de flaptekst suggereerde ook wel dat het spannend zou zijn. Het Duits lezen ging bij dit boek prima, met af en toe een woord opzoeken lukte het goed. En het hielp dat ik echt wilde weten hoe het verder ging! Ik las het in een paar dagen uit.