Tamara Bach: Veertien

Bé heeft de ziekte van Pfeiffer gehad en heeft haar vriendinnen ruim twee maanden niet gezien. Vandaag is de eerste schooldag na de vakantie. Haar vriendinnen zijn samen op vakantie geweest en hebben van alles meegemaakt.

Dit boek beslaat die eerste schooldag. Een heel gewone dag eigenlijk. Maar toch gebeurt er veel. We lezen hoe de schooldag verloopt, wat hetzelfde is gebleven (de vriendinnen, de docenten, de rij in de kantine), wat niet (diezelfde vriendinnen, een nieuwe klasgenoot, is ze nu te oud om boterhammen te smeren?).

Advertenties

Annet Schaap: Lampje

Lampje kreeg zoveel positieve recensies en prijzen dat ik na een tijdje besloot het cadeau te vragen met Kerstmis. Ik kreeg het inderdaad en pakte het afgelopen week ook eindelijk uit de kast om het te lezen.

Het boek gaat over Lampje, dochter van de vuurtorenwachter. Lampje is natuurlijk niet haar echte naam:

Eigenlijk heet ze Emilia. Maar dat was ook haar moeders naam geweest. En vroeger vond haar vader het lastig dat er altijd twee mensen opkeken als hij riep en later wilde hij de naam nooit meer horen. Dus noemt hij haar Lampje.
“Maar een licht ben je niet, Lampje,” zegt hij altijd, als ze iets vergeet of ergens over struikelt, en meestal net met hete soep of zo.

Dat vond ik grappig.

Johan Harstad: Darlah

Ik zag dit boek in de boekhandel liggen bij de vertaalde literatuur, en omdat ik tot nu toe twee boeken van Harstad had gelezen die ik leuk vond (Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? en Heterdaad) en nog steeds geen zin had om aan het superdikke Max, Mischa & het Tet-offensief te beginnen, kocht ik het.

Al snel was mijn indruk dat het meer op young adult leek dan op een literaire roman, en even rondstruinen op internet liet ook zien dat het inderdaad een jeugdboek is. Maar dat mocht de pret niet drukken: het is het einde van het schooljaar en druk, dus moeilijke boeken zijn even niet zo aan mij besteed op dit moment, dus dat kwam eigenlijk wel goed uit.

Lucy Mangan: Bookworm

Lucy Mangan is al haar hele leven een boekenworm. Ze beschrijft in dit boek haar jeugd, die ze inderdaad voornamelijk met haar neus in een boek doorgebracht lijkt te hebben. Terwijl haar zus lekker dingen uit elkaar aan het halen was en aan het onderzoeken was hoe alles werkt, zat Lucy met een boek in een stoel (omdat ze wel verplicht deel moest uitmaken van het gezinsleven had haar moeder haar verboden zich terug te trekken op haar kamer). Zelfs op feestjes trok ze zich als het even kon terug om ergens rustig te lezen.

Zo extreem was het bij mij niet, maar ook ik las ook toen ik jong was al graag. En net als Mangan las ik alles. De verantwoorde kinderboeken van Tonke Dragt, Thea Beckman, Jan Terlouw, enz. enz., maar net zo goed alle series meisjesboeken van Anneke Bloemen tot Marjoleintje en Floortje tot de babysittersclub, spannende oorlogsverhalen, detectives, Enid Blytons.

Mangan beschrijft de boeken die ze in haar jeugd las en welke indruk die op haar maakten: waar ze door gegrepen werd, wat haar zo bang maakte dat ze het boek niet mee naar huis wilde nemen maar alleen stukjes in de bieb las, van wie ze het kreeg (vaak van haar vader, veel uit de bibliotheek, soms zelf gekocht), welke gewilde boeken onvindbaar waren.

Hanna Bervoets: Welkom in het rijk der zieken

Ik vind Bervoets een interessante schrijver omdat ze in elk boek wel weer een nieuw uitgangspunt heeft of nieuw idee beschrijft. Soms pakt dat heel goed uit (ik vond Alles wat er was en Lieve Céline destijds heel goed, Ivanov ook wel) en soms wat minder (in Efter bijvoorbeeld). Maar haar experimenten met thema’s en vorm zijn origineel en anders dan wat je bij andere schrijvers leest.

Haar nieuwe boek is ook weer origineel, zowel wat betreft thema als uitvoering. Het thema is chronisch ziek zijn, en Bervoets legde in het interview dat laatst in Volkskrant Magazine stond zelf ook uit waarom dat een lastig thema is voor een roman: “De verhalen over ziek zijn in romans hebben meestal een helder verloop: diagnose, aftakeling, ­genezen of dood. Het gaat meestal over progressieve aandoeningen, over Alzheimer of kanker – waarbij vaak vergeten wordt dat kanker tegenwoordig ook een nare chronische aandoening is. Er zijn geen Hollywoodfilms over mensen met diabetes, rugpijn die nooit meer overgaat of vermoeidheid na kanker. Dat snap ik, want dat is niet leuk om naar te kijken. Chronisch ziek zijn is geen verhaal. Het is een zure toestand, en that’s it.”

Lisa Williamson: Paper avalanche

Ik had een tijdje niet zoveel zin in young-adultboeken, maar toen ik op vakantie ging nam ik een divers stapeltje mee en daar zat ook dit boek tussen. Ik las het in een dag uit in de trein, heerlijk.

De papierlawine uit de titel van dit boek blijken we vooral letterlijk te moeten nemen: de moeder van hoofdpersoon Ro is een hoarder. Ze verzamelt spullen, het maakt eigenlijk niet eens uit wat, maar ze neemt alles mee haar huis en auto in. Het is zo uit de hand gelopen dat er alleen hier en daar een looppad is. Ro vraagt zich af welke kleur de gangvloer eigenlijk heeft. En ze schaamt zich. Maar ze is vooral bang dat mensen er achter komen en haar bij haar moeder weghalen, want dan zal het met haar moeder al snel nog slechter gaan. Daarom probeert Ro zo goed en kwaad als het kan hun leven draaiend te houden, zij is in feite de volwassene in huis.

Ro liegt dus over waar ze woont en neemt nooit iemand mee naar huis. Ze is hierdoor een buitenbeentje op school, ze laat niemand dichtbij komen. Haar vader, die met zijn nieuwe gezin ergens anders woont, weet op zich wel van het probleem, maar kiest ervoor niet te zien hoe erg het is. En hij ziet haar slechts eens in de zoveel weken, en ook dan krijgt de dochter van zijn nieuwe vrouw altijd alle aandacht.

Johan Harstad: Heterdaad

Harstad is vooral bekend geworden vanwege zijn boek Max, Mischa & het Tet-offensief, dat zo dik is dat ik er nog niet aan heb durven beginnen. Wel las ik eerder Buzz Aldrin, waar ben je gebleven?.

Tijdens het schrijven van Max, Mischa & het Tet-offensief begon Harstad ook aan dit experimentele detectiveboek. Het bestaat uit vijftien “microromans”, dat wil zeggen, heel korte romans die als je de lengte bekijkt eigenlijk meer korte verhalen zijn. Al deze verhalen gaan over privédetective Heterdaad, die zo genoemd wordt omdat hij altijd precies op tijd op de plek van de misdaad arriveert. En dan niet door gedegen speurwerk en deductie, maar gewoon omdat hij er toevallig langskomt of omdat iemand hem erop wijst.

Jeanette Winterson: Why be happy when you could be normal?

De titel van het boek is de zin die Wintersons adoptiemoeder uitspreekt op het moment dat ze Winterson op haar zestiende het huis uitzet. Of eigenlijk: de keus geeft tussen vertrekken of haar vriendin verlaten.

De moeder (die in het boek consequent met Mrs. Winterson wordt aangeduid, hoewel ze haar wel met “Mum” aanspreekt) is een complex persoon, voor zichzelf maar ook om mee te leven voor haar man en dochter. Ze leven een tamelijk arm bestaan in het industriële Accrington, waar op donderdag geen geld meer is voor goed eten of gas. Een wereld van buitentoiletten en kleine huizen, maar ook van saamhorigheid en gemeenschapszin: de familie is lid van een kerk die eigenlijk elke avond iets te doen biedt op een plek waar verder niets te beleven is. Mrs. Winterson is ongelukkig, ze is altijd bezig met het laatste oordeel, met de duivel, maar ze rookt wel stiekem, ook al mag dat niet van de kerk. Ze is moeilijk en onvoorspelbaar. Ze weigert bij haar man te slapen, Jeanette vraagt zich af of de reden voor haar adoptie is dat haar moeder geen kinderen kón krijgen of dat ze het niet wilde. Ze zet Jeanette vaak ’s nachts buiten of in het kolenhok, verdwijnt soms een paar dagen, en vergelijkt haar regelmatig met de baby die in de wieg naast haar lag en die ze eigenlijk beter hadden kunnen kiezen.

Nicolien Mizee: Schrijfles

Ik kwam op het spoor van Nicolien Mizee omdat haar nieuwste boek, Moord op de moestuin, best wat aandacht kreeg in de media. Omdat ik wel van detectives houd ging ik dat lezen. Ik vond het boek als detective wel aardig maar niet heel bijzonder, wat me wel aansprak was Mizees schrijfstijl. Dus ik besloot meer van haar te lezen.

Ik begon met dit dunne boekje, een verzameling columns uit NRC Handelsblad. Mizee werkte als schrijfdocent. Ze beschrijft in deze columns haar cursisten, wat ze hen probeert te leren, de dynamiek in haar groep, maar uiteindelijk vooral zichzelf.

Sommige situaties zijn heel herkenbaar, ik geef zelf tenslotte ook les aan volwassenen. De dynamiek in zo’n groep, een student die de docent zit uit te dagen, het is allemaal heel goed beschreven. Het is leuk hoe verrast Mizee is als een cursist opeens iets heel bijzonders schrijft of zegt. Als een collega geen vervolgcursus aan haar cursisten wil geven omdat die teveel over zichzelf schrijven, is Mizee geïmponeerd. Maar ze beseft ook dat zij het juist het leukst vindt als mensen wél over zichzelf schrijven, want dan is het werk vaak grillig en origineel.

Alex van den Brandhof: Priemwoestijnen

Deze recensie verscheen in het nieuwste nummer van Pythagoras (jaargang 58 nr. 5, april 2019).

Als lezer van Pythagoras zal de naam van deze auteur je wel bekend voorkomen: Alex van den Brandhof was jarenlang redactielid en eindredacteur van dit tijdschrift. Ook schrijft hij artikelen over wiskunde in de NRC en geeft hij wiskunde op een middelbare school in Bazel.

Zijn nieuwe boek, met als ondertitel “Hoogtepunten uit de wiskunde van de 21e eeuw”, heeft een origineel format. Waar veel populair-wetenschappelijke boeken over oude wiskunde gaan – omdat die vaak al moeilijk genoeg is – brengt Alex in dit boek juist de allernieuwste wiskunde onder de aandacht. Dat doet hij door voor elk jaar van deze eeuw (2001 tot en met 2017) een belangrijk resultaat uit dat jaar te bespreken.

De wiskunde is tegenwoordig zo’n groot en abstract vakgebied dat een afgestudeerd wiskundige uit het ene vakgebied een resultaat in een ander vakgebied meestal niet of nauwelijks kan begrijpen. Zelfs de begrippen die gebruikt worden zijn vaak al zo complex dat er een jarenlange studie nodig is om te snappen waar het over gaat. Dat geldt niet voor de resultaten die Alex hier beschrijft: het is wel echt ingewikkelde wiskunde, maar de kern van waar het over gaat is ook zonder die jarenlange specialisatie wel enigszins te begrijpen.