Jeanette Winterson: Why be happy when you could be normal?

De titel van het boek is de zin die Wintersons adoptiemoeder uitspreekt op het moment dat ze Winterson op haar zestiende het huis uitzet. Of eigenlijk: de keus geeft tussen vertrekken of haar vriendin verlaten.

De moeder (die in het boek consequent met Mrs. Winterson wordt aangeduid, hoewel ze haar wel met “Mum” aanspreekt) is een complex persoon, voor zichzelf maar ook om mee te leven voor haar man en dochter. Ze leven een tamelijk arm bestaan in het industriële Accrington, waar op donderdag geen geld meer is voor goed eten of gas. Een wereld van buitentoiletten en kleine huizen, maar ook van saamhorigheid en gemeenschapszin: de familie is lid van een kerk die eigenlijk elke avond iets te doen biedt op een plek waar verder niets te beleven is. Mrs. Winterson is ongelukkig, ze is altijd bezig met het laatste oordeel, met de duivel, maar ze rookt wel stiekem, ook al mag dat niet van de kerk. Ze is moeilijk en onvoorspelbaar. Ze weigert bij haar man te slapen, Jeanette vraagt zich af of de reden voor haar adoptie is dat haar moeder geen kinderen kón krijgen of dat ze het niet wilde. Ze zet Jeanette vaak ’s nachts buiten of in het kolenhok, verdwijnt soms een paar dagen, en vergelijkt haar regelmatig met de baby die in de wieg naast haar lag en die ze eigenlijk beter hadden kunnen kiezen.

Advertenties

Nicolien Mizee: Schrijfles

Ik kwam op het spoor van Nicolien Mizee omdat haar nieuwste boek, Moord op de moestuin, best wat aandacht kreeg in de media. Omdat ik wel van detectives houd ging ik dat lezen. Ik vond het boek als detective wel aardig maar niet heel bijzonder, wat me wel aansprak was Mizees schrijfstijl. Dus ik besloot meer van haar te lezen.

Ik begon met dit dunne boekje, een verzameling columns uit NRC Handelsblad. Mizee werkte als schrijfdocent. Ze beschrijft in deze columns haar cursisten, wat ze hen probeert te leren, de dynamiek in haar groep, maar uiteindelijk vooral zichzelf.

Sommige situaties zijn heel herkenbaar, ik geef zelf tenslotte ook les aan volwassenen. De dynamiek in zo’n groep, een student die de docent zit uit te dagen, het is allemaal heel goed beschreven. Het is leuk hoe verrast Mizee is als een cursist opeens iets heel bijzonders schrijft of zegt. Als een collega geen vervolgcursus aan haar cursisten wil geven omdat die teveel over zichzelf schrijven, is Mizee geïmponeerd. Maar ze beseft ook dat zij het juist het leukst vindt als mensen wél over zichzelf schrijven, want dan is het werk vaak grillig en origineel.

Alex van den Brandhof: Priemwoestijnen

Deze recensie verscheen in het nieuwste nummer van Pythagoras (jaargang 58 nr. 5, april 2019).

Als lezer van Pythagoras zal de naam van deze auteur je wel bekend voorkomen: Alex van den Brandhof was jarenlang redactielid en eindredacteur van dit tijdschrift. Ook schrijft hij artikelen over wiskunde in de NRC en geeft hij wiskunde op een middelbare school in Bazel.

Zijn nieuwe boek, met als ondertitel “Hoogtepunten uit de wiskunde van de 21e eeuw”, heeft een origineel format. Waar veel populair-wetenschappelijke boeken over oude wiskunde gaan – omdat die vaak al moeilijk genoeg is – brengt Alex in dit boek juist de allernieuwste wiskunde onder de aandacht. Dat doet hij door voor elk jaar van deze eeuw (2001 tot en met 2017) een belangrijk resultaat uit dat jaar te bespreken.

De wiskunde is tegenwoordig zo’n groot en abstract vakgebied dat een afgestudeerd wiskundige uit het ene vakgebied een resultaat in een ander vakgebied meestal niet of nauwelijks kan begrijpen. Zelfs de begrippen die gebruikt worden zijn vaak al zo complex dat er een jarenlange studie nodig is om te snappen waar het over gaat. Dat geldt niet voor de resultaten die Alex hier beschrijft: het is wel echt ingewikkelde wiskunde, maar de kern van waar het over gaat is ook zonder die jarenlange specialisatie wel enigszins te begrijpen.

Ype & Ionica: De verrassende verjaardagen

Een totaal bevooroordeeld stukje is dit, want ik ben bevriend met Ionica. Samen met Ionica vormde ik jaren geleden de Wiskundemeisjes. We schreven een blog, columns en een boek waarin we wiskunde toegankelijk probeerden te maken voor een breed publiek. In die tijd werkten we op dezelfde plek tussen een heleboel wiskundigen, dus we zaten de hele dag middenin de wiskundige grapjes en de wiskundige manier van kijken naar de wereld.

Ype maakt al jaren autobiografische fotostrips op zijn site. Ook maakt hij o.a. de fotostrip 3Hoog voor universiteitsblad DUB.

Olivier Willemsen: Roza

Dit boek is gebaseerd op een waar gebeurd mysterie in de Oeral: in 1959 trok een groep studenten de bergen in en ze raakten vermist. Ze werden dood gevonden, verspreid op de Djatlovpas. De studenten hadden veel ervaring met expedities in de bergen. Toch hebben ze hun tent in de barre kou verlaten met weinig kleding aan. Sommigen hebben geen ander letsel dan onderkoeling, anderen hebben juist letsel dat erop wijst dat ze aan grote krachten hebben blootgestaan. Op sommige kledingstukken is radioactieve straling gevonden. Het is nooit opgehelderd wat er is gebeurd.

Hoofdpersoon Roza woont met haar familie in een eenvoudig huis aan de rand van Serov. Haar vader werkt voor het leger en is vaak lange tijd van huis. Ze wil kunstschaatser worden en oefent op de dichtgevroren rivier.

Roza ontmoet de groep kort voor ze de bergen in zullen trekken. De studenten komen door het dorp waar ze woont en logeren in de gymzaal. Ze vertellen uitgebreid aan de kinderen wat ze zullen gaan doen en over de bergen. Roza, die ook al veel van haar vader geleerd heeft over hoe je jezelf kunt redden, raakt gefascineerd, in het bijzonder door studente Zina, die haar een bijzonder steentje geeft. Ook vangt Roza een verontrustend gesprek op tussen haar vader en een andere man.

Sjoerd Kuyper: Bizar

Hoofdpersoon Sallie Mo heeft van haar psycholoog een opdracht meegekregen: drie maanden niet lezen en zelf dingen gaan meemaken. Tenzij het haar lukt om minder dan drie keer te liegen op een dag, dan mag ze weer lezen. Daarom gaat Sallie Mo maar schrijven. En daarvoor blijkt het juist nodig om wat mee te maken.

Sallie Mo is met haar moeder op een Waddeneiland, op de enige camping. Daar gaan ze elk jaar naartoe en daar ontmoeten ze twee andere alleenstaande moeders met hun kinderen; de bijbehorende vaders waren vroeger juist de bindende factor maar die zijn nu allemaal buiten beeld. De drie moeders gaan in de vakantie actief op zoek naar nieuwe mannen, de kinderen vermaken zichzelf. Een van die andere kinderen is Sallie Mo’s geheime liefde Dylan, maar hij weet dat nog niet. Verder zijn er nog de halfbroers Donnie van zestien en Beitel van acht. Beitel is een dromerig jongetje dat met de dieren praat, Sallie Mo lijkt de enige die hem echt ziet. Maar Sallie Mo is zelf ook altijd onzichtbaar geweest: ze leefde in haar boeken. De enige die haar zag was opa David, eigenlijk haar overgrootvader. Maar die is overleden, en daarna moest Sallie Mo naar die psycholoog.

Jan Terlouw: De kloof

De Kloof was altijd een van mijn favoriete kinderboeken en ik heb het vroeger meerdere keren gelezen, ik vond het ook Terlouws beste boek. Maar toen ik een paar jaar geleden Koning van Katoren herlas, bleek de moraliteit er zo duimendik bovenop te liggen dat het me een beetje irriteerde, en ik werd bang dat ook De kloof bij herlezing zou tegenvallen. Maar op een slome zondagmiddag besloot ik het toch maar te proberen.

Gelukkig greep het boek me opnieuw. Het gaat over Ginder, die met zijn moeder in Bergen woont. Vroeger heette zijn land Berg en Dal, maar vijfenveertig jaar geleden is er op een nacht een grote aardbeving geweest en daarbij is een kloof ontstaan die het land in tweeën heeft gespleten. Letterlijk, dus, maar ook figuurlijk. Vliegtuigen zijn er niet en een brug bouwen is onmogelijk omdat de kloof zo breed is. Aan de ene kant kun je er niet omheen vanwege een hooggebergte, aan de andere kant wel, maar dan moet je veertien dagen op de rug van een kameel door de woestijn. Omdat de universiteiten en dergelijke allemaal in Bergen liggen, heeft Bergen zich veel beter ontwikkeld dan Dal.

Kate Mascarenhas: The psychology of time travel

Dit boek viel me op door de mooie voorkant! Het is een combinatie van een tijdreisboek en een detective, met een feministische grondslag. Dat laatste wordt niet expliciet benoemd, maar wordt snel duidelijk: bijna alle personages in het boek zijn vrouwen. Dat dat direct zo opvalt zegt eigenlijk wel genoeg.

In 1967 vinden vier vrouwelijke wetenschappers een tijdmachine uit. Eerst proberen ze het op kleine schaal, het konijn dat als eerste door de tijd reist wordt beroemd, maar al snel kunnen ook mensen door de tijd reizen. Barbara is één van hen. Door het altijd maar doorwerken en te weinig slapen krijgt ze een inzinking, precies op het moment dat de camera’s lopen. Daarmee heeft ze het imago van het project in gevaar gebracht, ze wordt opgenomen en de andere drie nemen geen contact meer met haar op.

Ruby is Barbara’s kleindochter. Ze weet vaag wel iets over haar oma’s verleden, maar ze durft het niet op te rakelen omdat haar moeder dat altijd heeft ontmoedigd. Het is inmiddels 2017, en opeens ontvangt Barbara een bericht uit de toekomst, van een van haar vroegere collega’s.

Eva Meijer: Voorwaarts

De nieuwe roman van Eva Meijer, die ben ik natuurlijk meteen gaan kopen! Ik was ontzettend onder de indruk van Het vogelhuis en ook haar andere romans vond ik goed.

In Voorwaarts lezen we twee verhalen: het eerste deel is het dagboek uit 1924 van Sophie Kaïzowski, van het jaar waarin ze met een groepje anarchisten een alternatieve manier van leven begint in een boerderij, nadat ze uit Parijs zijn vertrokken. Ze verbouwen hun eigen eten, eten veganistisch, praktiseren nudisme. In het tweede deel lezen we over Sam, die het dagboek van Sophie gelezen heeft en nu ook een commune wil beginnen. Die kans is er ook, want vriendin Eline heeft een oom die nog een boerderijtje heeft leegstaan ergens. Ze trekken erheen, twee stellen en een hond. Sam kan daar mooi aan de scriptie werken en bloggen, Eline gaat haar bedrijfje uitbouwen met rouwweekenden. Haar vriend Thomas begint zich echter een beetje te vervelen, hij heeft niet iets duidelijks om daar zelf te ondernemen naast het opknappen van het huis.

Graeme Simsion: The Rosie result

Laatst kwam dit derde deel van Simsions serie over Don Tillman uit, na The Rosie project en The Rosie effect. Die twee boeken vond ik beide wel leuk, maar omdat ik Simsions andere boek The best of Adam Sharp erg vond tegenvallen heb ik wel even getwijfeld of ik dit boek wel wilde lezen.

Gelukkig heb ik dat toch gedaan. Don is intussen al lang en breed getrouwd met Rosie en hun zoon Hudson is elf. Hudson heeft het moeilijk op school: hij is wel slim, maar past niet echt tussen de andere kinderen en raakt in conflict met zijn docenten.

Nou heeft Don daar zelf wel enige ervaring in: zoals lezers van de eerste twee delen wel weten is hij allesbehalve een doorsnee persoon. Hij pakt alles nogal systematisch aan, heeft moeite met ironie, begrijpt vaak niet waarom andere mensen onlogisch gedrag vertonen en is weinig gevoelig voor conventies.