Susin Nielsen: Word nerd

Ik had vertalingen van de boeken van de Canadese Susin Nielsen al vaker prominent op de kinderboekentafels in de boekwinkel zien liggen en ze leken me leuk. Toen ik ook nog positieve recensies tegenkwam besloot ik er maar eens eentje te kopen. En dat beviel zo goed dat ik daarna nog een stapeltje besteld heb!

De hoofdpersoon van Word nerd is Ambrose, een twaalfjarige jongen die een overbeschermende moeder heeft. Waarom ze dat is wordt gedurende het verhaal wel duidelijk: ze is Ambrose’ vader erg plotseling verloren, en Ambrose heeft een pinda-allergie waar hij toen hij klein was bijna dood aan ging.

Ambrose en zijn moeder zijn al vaak verhuisd, zijn moeder krijgt steeds tijdelijke banen aan de universiteit maar die lopen na een paar jaar weer af, of ze is het ergens niet mee eens en vertrekt weer. Ambrose heeft daardoor geen familie in de buurt en ook geen vrienden, want op de school waar hij nu zit wordt hij gepest. Hij is een wat aparte jongen die vaak precies de verkeerde dingen zegt, hij houdt van kleren die anderen raar vinden, moet een roze tasje mee voor zijn epi-pen. Om er toch bij te horen verzint hij soms dingen, en hij spiegelt zijn moeder voor dat hij wel vrienden heeft om haar niet teleur te stellen.

Jane Gardam: God on the rocks

Ik had nog nooit van Jane Gardam gehoord, maar via Goodreads las ik een heel enthousiaste recensie van dit boek. Het duurde even voor ik het boek ging waarderen, maar dat gebeurde wel.

Dit boek is uitgekomen in 1978 en speelt in 1936. (Dat verschil voelt voor mij best groot maar is even groot als het verschil tussen nu en 1978…) Het verhaal draait om de achtjarige Margaret Marsh en de mensen om haar heen in een Engelse kustplaats. Margaret heeft net een nieuw broertje gekregen, wat ze eigenlijk niet zo ziet zitten. Om haar ook wat te gunnen mag ze elke woensdagmiddag een uitje maken met Lydia, de hulp in huis, door God gestuurd want van dezelfde kerk als vader. Die kerk drukt een grote stempel op het gezin, vader predikt naast zijn baan in de kerk van de Primal Saints. In het kerkgebouw, maar ook buiten langs de kust. Lydia gedraagt zich echter heel anders dan vader. Op uitje trekt ze gerust haar kousen en corset uit. Ze belanden in de tuin van een landhuis waar een instelling gevestigd is voor mensen met geestelijke problemen, bijvoorbeeld door de oorlog. Margaret ontmoet daar bijzondere mensen, zoals de schilder die slangen schildert in de tuin en steeds vergeet wat ze zegt.

Michael Kaptein: De schaduw van de piramide

Ik lees niet zo vaak boeken die in eigen beheer zijn uitgegeven (eigenlijk alleen vakinhoudelijke boeken). Uitgevers hebben redacteuren en een selectieproces, en dat geeft meer kans op goede kwaliteit (al zijn er natuurlijk ook mensen die mooie dingen schrijven die niet door uitgevers worden opgepakt). Maar toen de auteur van deze novelle me vroeg of ik interesse had om zijn boek te lezen was ik wel benieuwd!

Het boek wordt al wat geheimzinnig aangekondigd: “Dit verslag werd in 2019 gevonden in een fles, ingegraven op de Amsterdamse begraafplaats Zorgvlied”, zegt de beschrijving. Het is een verslag van Gerard Adriaanszoon Cornelissen, een nogal luie en verwende student archeologie. Hij heeft nog nooit ergens voor gewerkt, maar heeft ondanks de rijkdom ook niet echt een makkelijke jeugd gehad. Het is een historisch verhaal, opgeschreven op 14 oktober 1901.

Catherine Chung: The tenth muse

Toen ik over dit boek las was ik meteen nieuwsgierig: het gaat over een Chinees-Amerikaanse vrouwelijke wiskundige, Katherine, en haar geschiedenis. Inmiddels is Katherine al behoorlijk op leeftijd, maar het grootste deel van het boek gaat over haar jeugd, studie en prille carrière.

Katherine groeit op in het Amerika van de jaren ’50 en ze voelt zich op meerdere manieren anders: ze is half Chinees en daar wordt ze regelmatig mee geconfronteerd, en ze is een slim meisje, en ook daarmee loopt ze tegen problemen aan. Haar juf vindt haar te bijdehand als ze dingen snel oplost. Maar Katherines vader stimuleert haar juist, hij bouwt een radio met haar en in een periode waarin ze somber is geeft hij haar een telescoop. Maar hij blijft haar waarschuwen dat het voor een meisje bijna onmogelijk zal zijn een echte baan te vinden in die riching.

Haar vader is heel belangrijk, zeker nadat haar moeder het gezin verlaten heeft. Maar langzaam (nou ja, schoksgewijs is een beter woord) komt Katherine er achter dat haar achtergrond toch behoorlijk anders in elkaar zit dan ze altijd gedacht heeft.

Leesjaar 2019

In navolging van allerlei andere bloggers en twitteraars met lijstjes besloot ik dat het eigenlijk wel leuk is om ook eens een lijstje te maken met de mooiste boeken die ik in 2019 gelezen heb. Ik heb in totaal 104 boeken gelezen, die heb ik niet allemaal besproken. Soms omdat het meer van hetzelfde was, soms omdat ik gewoon niet zoveel te vertellen had of geen zin had om een stukje te maken over een boek. Als je wil weten wat ik precies gelezen heb, kun je een kijkje nemen op Jeanine’s Year in Books op Goodreads!

Het is moeilijk kiezen. Zo heb ik dit jaar Johan Harstad en Nicolien Mizee ontdekt, maar bij hen springt er niet één boek echt uit. Bovendien las ik allerlei genres: ik vind detectives leuk maar zal niet snel een detective tot de indrukwekkendste boeken van het jaar rekenen, en ik gaf bijvoorbeeld De verrassende verjaardagen vijf sterren op Goodreads omdat ik het erg leuk vind, maar qua indruk haalt dat het niet bij literatuur.

Je ziet hem al in het plaatje: hier is dan mijn top 5 van 2019.

Stephan Enter: Pastorale

Enters nieuwe boek Pastorale heeft al veel aandacht gekregen, het werd zelfs boek van de maand bij De Wereld Draait Door, een garantie voor grote stapels in de boekhandels. Ik vind het terecht. Het is een klein verhaal in de zin dat het zich in een korte periode en op één plek afspeelt, een zomer in de jaren ’80 in het dorp Brevendal. Maar aan de andere kant is het een groot verhaal, over hoe “de Hollanders” omgaan met hun eigen geschiedenis en de gevolgen daarvan, zoals de wijk met Molukse bewoners in het dorp met wie er nauwelijks contact is.

Hoofdpersonen zijn broer en zus Oscar en Louise, met afwisselend perspectief. Een vrouwelijke hoofdpersoon is in Enters boeken overigens meer uitzondering dan regel. Oscar zit aan het begin van het boek in de vijfde klas, aan het eind aan het begin van de zesde, en hij leeft toe naar het moment waarop hij kan gaan studeren en weg kan uit het dorp, al heeft hij nog geen idee welke studie hij wil gaan doen. Louise ís al weg, zij woont op kamers en studeert Engels. Oscar en Louise zijn opgegroeid in een oud landhuis buiten het dorp, waar moeder zich steeds meer op het geloof richt en vader steeds meer wegkruipt in zijn werkkamer met zijn boeken en vleugel.

Rascha Peper: Dooi

Het was al even geleden dat ik een boek van Rascha Peper las en dit leek me een perfect boek in alle pre-kerstdrukte: het is dun en gaat over de winter, al is de kou uit het boek er nu natuurlijk niet.

Hoofdpersoon Ruben zit met zijn woonboot ingevroren bij een klein, onbewoond eilandje in het IJsselmeer. Zijn vrouw logeert inmiddels bij vrienden aan de wal, want zij heeft een baan waar ze niet langer weg kon blijven, maar Ruben is vertaler en kan vanuit zijn boot werken. Bovendien is het niet verantwoord om die boot daar onbeheerd te laten liggen, want iedereen kan erbij komen over het ijs.

Inmiddels heeft hij al dagen geen schaatsers meer gezien, want het begint nu dan toch eindelijk te dooien. Omdat het ijs zo dik was zal het echter nog wel even duren voor hij kan wegvaren.

De dagen zijn rustig, stil en kleurloos. De afleiding zijn de konijnen en vogels op het eilandje, waar hij een paar keer per dag een wandelingetje maakt. En zijn vertaling natuurlijk, hij is bezig met een wetenschappelijke verhandeling over vissen. Met veel vaktermen uit een gebied waar hij weinig verstand van heeft, dus het kost hem moeite. Maar de herinneringen aan zijn vader die dat boek bij hem oproepen zijn wellicht wel moeilijker.

Griet op de Beeck: Let op mijn woorden

Qua thematiek, stijl en aanpak lijkt Op de Beecks nieuwe boek op haar eerdere boeken. We volgen hoofdpersoon Lise in twee periodes in haar leven: als vijftienjarig meisje en als vrouw van eind twintig, die arts is en in opleiding tot specialist. Het hoofdthema is het gezin waar ze uit komt.

Het is dat Op de Beeck het expliciet deel twee van haar trilogie noemt, waarvan deel 1 Het beste wat we hebben is, anders zou je tijdens het lezen daar niet achter zijn gekomen. In het nawoord schrijft ze dat de hoofdpersonages van de beide boeken in deel 3 bij elkaar zullen komen, maar dit boek is een volledig zelfstandig verhaal. In het eerste deel was het thema incest duidelijk aanwezig, in dit boek ook wel, maar wordt er nog meer gesuggereerd.

Simon van der Geest: Het werkstuk

Eva zit in groep 8 en moet een werkstuk maken, over iets waar ze graag meer over wil weten. Er is eigenlijk maar één ding dat ze kan bedenken: haar biologische vader. Over hem weet ze bijna niets, niet eens hoe hij heet.

Haar moeder is een beroemde zangeres en zij praat liever niet over Eva’s vader. Maar als Eva wat rondsnuffelt vindt ze toch allerlei spullen: een foto van haar moeder met een donkere arm om haar heen, de persoon aan wie die arm vastzit is er afgescheurd. Een verjaardagskaart van haar vader aan haar van toen ze 1 werd.

De juf is er eerst op tegen dat ze haar werkstuk over “biologische vaders” schrijft. Maar Eva zet door en ontdekt nuttige informatie. Zo schrijft ze een hoofdstuk over “Wat heb je aan een biologische vader?” In het dierenrijk kunnen biologische vaders levensgevaarlijk zijn. Maar ook bij mensen zijn er vaders die nooit naar je omkijken, die noemt Eva “kindblind”. Ze gaat ook in op de biologie om aanwijzingen te vinden: Eva heeft elf tenen en ze ontdekt dat dat erfelijk is, dus haar vader zal waarschijnlijk ook elf tenen hebben. Die elfde teen komt zelfs wel van pas: hij tintelt als er iemand liegt. Ook als ze dat zelf doet, overigens.

Cyrille Offermans: Dood van een leraar

Dit boek kocht ik zo’n beetje toen het uitgekomen is, in 2011. Ik werkte toen een jaar in het voortgezet onderwijs en had de lerarenopleiding bijna af. Maar het leek me toch wat deprimerend dus toen belandde het ongelezen in de kast, waar ik het een paar weken geleden maar eens uit haalde.

Het verhaal gaat over Freek Moerdijk. In de proloog komen we er achter dat hij op het Jan Swammerdam College werkt en dat hem gevraagd is te spreken bij het afscheid van overleden collega Peter. Hij twijfelt of hij dat moet doen. Hij twijfelt ook aan zijn baan daar en wil eigenlijk weg, maar heeft de knoop nog niet doorgehakt.

De rest van het boek bestaat uit twee delen: Leerjaren en Praktische filosofie. In deel 1 leren we Freek kennen vanaf zijn eigen schooltijd, zijn verliefdheid op Minnie, zijn studie filosofie. Freek is een slimme maar ook enigszins onuitstaanbare jongen (vind ik dan), na zijn eindexamen gaat hij filosofie studeren. Dat is voor mij leuk om te lezen, ik studeerde ook een tijd filosofie en herken veel in de beschrijvingen van de colleges en sfeer en de groepjes mensen die met bepaalde filosofen dweepten. Al waren de colleges die ik volgde wel anders en deed ik inhoudelijk ook echt andere dingen, dus de filosofen die ter sprake komen ken ik nauwelijks. Freek is zelf gefascineerd door Schopenhauer, maar die speelt voor zijn docenten geen grote rol. Hij probeert zijn eigen weg te zoeken en een belangrijke vriend in die tijd is kunstenaar Addie, die ook colleges volgt bij filosofie als inspiratie voor zijn kunst. Wat ik persoonlijk mis in dit deel is het studentenleven, Freek lijkt alleen met de filosofie en de kunst en Addie bezig.