Octavie Wolters: Slot

Maart 2020. Het land gaat op slot, maar dat luidt ook het einde in van Wolters’ depressie. Heel langzaam ontwaakt ze uit een grijze mist die haar al twee jaar in haar greep houdt. De wereld is anders geworden, voor iedereen. Het maakt niet uit wat ze doet, of ze iets doet. En dan loopt ze naar haar computer en begint voorzichtig te schrijven. Een paar zinnen, een kort stukje, het maakt niet uit. Maar ze schrijft weer.

Dit boek is deels een soort dagboek, deels een duiding voor- en achteraf, deels een registratie van het nieuws over de pandemie, met beeld erbij dat Wolters al eerder maakte, voornamelijk in het najaar van 2019. De invloed van de pandemie wordt al voor de “intelligente lockdown” heel concreet voor Wolters’ gezin als het Chinese uitwisselmeisje dat in januari zou komen niet komt, want China is dicht. Lang denkt men nog dat de reis naar China in april heus nog wel door zal gaan; hoe het er in april in Nederland uitzag, zag in januari niemand nog aankomen.

Sander Kollaard: Uit het leven van een hond

Dit boek won onlangs de Libris Literatuur Prijs en mijn vriendin Ionica was juryvoorzitter, dus dat was een goede reden om het ook maar eens te gaan lezen.

Ondanks de titel gaat het niet over het leven van de hond, het gaat over een dag uit het leven van Henk van Doorn, het baasje van de hond. De hond speelt wel een grote rol in het verhaal, maar een deel van de tijd is hij er niet eens bij. Uit het leven van een man die erg van zijn hond houdt zou beter kloppen.

Die hond, Schurk, is wel een spil van Henks bestaan. En deze dag gaat het niet goed met de hond: hij lijkt soms even een vreemde, hij reageert anders. De dierenarts stelt hartfalen vast. Niets aan te doen, hij krijgt medicijnen om vocht af te drijven, hij zal niet meteen doodgaan, hij heeft nog wat tijd.

Pauline Slot: Dood van een thrillerschrijfster

Een boek over schrijvers en schrijven. Dat soort boeken zijn er natuurlijk een heleboel, mensen schrijven tenslotte over wat ze kennen en nou ja, het schrijven is wat schrijvers kennen. Selma Hoogstins is schrijfster van literatuur en ze heeft een paradijselijk huis in Griekenland waar ze schrijfretraites organiseert. Mensen komen een weekje, krijgen rust, een fantastisch uitzicht over een baai, heerlijk eten en schrijfcoaching. En daar komen uiteraard alle denkbare schrijftypes op af.

De beroemdste gast deze week is thrillerschrijfster Esther Noordvlucht, je kunt wel raden op welke schrijfsters zij gebaseerd is. Selma kijkt neer op haar stijl, uit nieuwsgierigheid gaat ze dan toch die beroemde literaire thriller De Vinex-club maar lezen, en zo krijgen wij als lezer de plot in een paar alinea’s voorgeschoteld. Maar Esthers verkoopcijfers zijn jaloersmakend.

Selma heeft haar huis zelf gekocht toen het nog een bouwval was, samen met Stephen, de man die ze daarna ontmoette, heeft ze de boel opgeknapt, en eigenlijk doet Stephen dat nog steeds. Hij klinkt als de ideale man en veel verder ontwikkelt hij zich niet in het verhaal, al lijkt hij soms net wat minder Selma’s kant te kiezen dan normaal.

Constructies, patronen en priemwoestijnen

Voor de Nederlandse Boekengids schreef ik een artikel over drie boeken over geschiedenis van de wiskunde, de geschiedenis van kennis in het algemeen, en over de wiskunde van nu. De boeken die aan de orde komen zijn:

• David S. Richeson, Tales of Impossibility: The 2000-Year Quest to Solve the Mathematical Problems of Antiquity
• Rens Bod, Een wereld vol patronen: de geschiedenis van kennis
• Alex van den Brandhof, Priemwoestijnen: hoogtepunten uit de wiskunde van de 21e eeuw

Het artikel staat helemaal online en is hier te lezen.

Marijke Schermer: Mensen in de zon

Marijke Schermer stond de laatste tijd in de belangstelling met haar nieuwste boek, Liefde, als dat het is, dat op de shortlist staat voor de Libris Literatuurprijs 2020. Maar toen ik haar boeken een beetje bekeek op Goodreads en zag dat in haar debuutroman Mensen in de zon een van de personages een vrouwelijke wiskundige is, besloot ik eerst dat boek te gaan lezen.

Het boek gaat over een uit elkaar gevallen vriendengroep. Ze waren close in hun studententijd, toen ze wekelijks bij IJsbrand, een wat oudere man, en zijn vriend gingen eten met elkaar. Ze waren veelbelovend: Clara als wiskundige, Leo als pianist, Max als kunstschilder, Stella als kunstenaar en Vik als schrijver. Na een tragische gebeurtenis is de groep uit elkaar gevallen.

Nu is het vele jaren later en is er van die beloftes een deel uitgekomen en een deel ook niet. Plotseling krijgen ze allemaal een telefoontje van IJsbrand, die hen allemaal uitnodigt voor een reünie, die hij liever “reconstructie” noemt. Dat pedante karakteriseert de groep en hun bijeenkomsten wel: ze hadden het over kunst, filosofie, literatuur, boden tegen elkaar op in scherpte, citaten en gelezen boeken.

Wim Daniëls: Quarantaine

Een tijdje geleden las ik deze aankondiging op de Facebookpagina van Wim Daniëls, hij schreef dit op 21 april:

Het kwam zo. De coronacrisis was uitgebroken. Het was middag. 43 voordrachten die ik in de loop van maart, in april, mei en juni zou gaan houden, waren geschrapt. We zaten met z’n vieren aan tafel. Dat was er één te veel. ‘Als jij nou eens een roman gaat schrijven’, zei iemand. Ik zei (als variatie op een grapje over Simenon): ‘Maar wat moet ik dan vanavond doen?’

Maar die roman. Ik begon eraan. En nu is hij klaar. Hij ligt nog niet in de winkel, want hij moet nog gedrukt worden, maar uiterlijk 14 mei is-ie er.

Ik was niet per se van plan dit boek meteen te kopen, een snel geschreven boek is niet per se een goed boek, en vooral: ik had niet per se behoefte aan meer lezen over corona, daar lees ik al genoeg over. Maar ik ken Wim Daniëls een beetje van zijn maandelijkse Boekie Nights (ook afgelast) en hij zat lekker in de zon aan een tafeltje te signeren bij lokale boekhandel Van Piere toen ik daar een ander boek kwam afhalen, dus maakte ik een praatje met hem en kocht meteen zijn boek toch maar. Want ja, zowel schrijvers als boekhandels kunnen wel wat steun gebruiken en een nieuw boek is nooit weg.

Eva Meijer: De nieuwe rivier

Als je mijn blog vaker leest, weet je al wel dat ik Eva Meijers boeken over het algemeen heel goed vind. Ik schreef hier eerder onder andere over Het vogelhuis en Voorwaarts. Meijer zou eigenlijk 14 maart aanwezig zijn bij een literaire avond in Eindhoven, waar ik woon, maar dat werd helaas afgelast.

Het is overigens ook de moeite waard om Meijer te volgen op haar weblog, daar plaatst ze elke dag een kort stukje of foto. Ze is sowieso ontzettend productief en divers: ze schrijft romans, essays en non-fictie, promoveerde cum laude in de filosofie, schrijft columns voor Trouw, maakt kunst en muziek. Dieren zijn belangrijk voor Meijer, in haar persoonlijke leven maar ook in het algemeen. Uit haar romans blijkt wel dat ze vindt dat wij de wereld delen met de dieren en dat mensen net zo goed dieren zijn, en dat we andere dieren dus veel beter zouden moeten behandelen. Haar proefschrift gaat dan ook over dierentalen, hoe soorten onderling communiceren, en over de politieke stemmen van dieren.

Toen Meijers nieuwe boek werd aangekondigd, weer een heel ander soort boek dan haar eerdere boeken, én bij een andere uitgever (Das Mag in plaats van Cossee), was ik heel benieuwd. Het boek wordt in de aankondiging een “eco-thriller” genoemd. Ik vind het eco-aspect beter uit de verf komen dan het thrilleraspect. Het verhaal gaat over het dorp Koraalboom in een fictief land, uit de context blijkt wel dat het waarschijnlijk ergens in Zuid- of Midden-Amerika ligt. Door dat dorp is plotseling een onvoorspelbare rivier gaan stromen. Bruggen bouwen gaat nauwelijks, want een poosje later loopt de rivier weer anders. Soms stroomt hij rustig, soms komt er veel water tegelijk en overstroomt hij. De rivier is ontstaan doordat de natuur is uitgeput door mensen: er zijn veel bossen gekapt voor de sojateelt.

Roxane van Iperen: ’t Hooge Nest

Ik had al veel over dit boek gehoord en Roxane van Iperen er ook al eens over horen vertellen op de Boekie Night, maar het leek me nogal zwaar. Bovendien ben ik wel geïnteresseerd in geschiedenis, maar lees ik eigenlijk vooral romans. Uiteindelijk hoorde ik toch zoveel positiefs over dit boek dat ik zo nieuwsgierig werd dat ik het toch maar kocht, en in deze tijd van onrust had ik opeens minder zin in fictie. (Herkennen jullie dat? Ik heb de laatste weken vooral kinderboeken en non-fictie gelezen.) Dus dat was een mooi moment om erin te beginnen.

En het was inderdaad zeer de moeite waard, ik heb het in twee dagen uitgelezen. Van Iperen ging in Naarden in het huis ’t Hooge Nest wonen, een prachtig vrijstaand huis in de natuur. Tijdens het verbouwen ontdekten ze allerlei verborgen schuilplaatsen met overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog erin. Van Iperen ging op onderzoek uit en ontdekte het verhaal van de joodse zussen Janny en Lien Brilleslijper. De man van Janny, de enige van de familie die niet overduidelijk joods of ondergedoken was op dat moment, huurde het huis van twee dames die het normaal als zomerverblijf gebruikten. Die plek gaf de hele familie (het gezin van Janny, dat van Lien, hun ouders en broer) en een hele serie andere onderduikers een tijd lang een veilig heenkomen.

Sanneke van Hassel: Nederzettingen

Ik lees liever romans dan korte verhalen, vooral omdat ik liever wat langer opga in hetzelfde verhaal dan dat ik steeds weer van situatie moet veranderen. Maar soms vind ik een verhalenbundel lezen ook leuk, en zeker die van Sanneke van Hassel. Ook haar nieuwste bundel Nederzettingen viel niet tegen!

Wat Van Hassels verhalen zo goed maakt is dat ze met weinig woorden een heel personage neer kan zetten. De situatie is relatief overzichtelijk, maar meer dan een plot beschrijft ze een persoon, een plek, of het samenspel tussen plek en persoon.

Het eerste verhaal, In onze straat, confronteert de hoofdpersoon met haar vooroordelen: een Marokkaanse jongen heeft schade aan zijn scooter nadat een vriendje van haar buurjongetje een bal de straat opschoot. Ze voelt zich verantwoordelijk om de situatie op te lossen, om te laten zien dat het kán, met zoveel culturen vreedzaam samenleven. Tussen de regels door staan de overwegingen en reflecties van de schrijfster, de hoofdpersoon, op haar eigen drijfveren en verwachtingen. En dan de anticlimax. Prachtig.

Nicolien Mizee: De kennismaking

Een van de laatste uitjes die we ondernamen voor alles werd afgelast, was de Literaire Manifestatie in Theater aan de Parade in den Bosch. In Brabant waren de maatregelen op dat moment al strenger dan in de rest van het land, en Aaf Brandt Corstius opende de middag dan ook met: “Zo, hier zitten we dan, in de gezondste zaal van Nederland!” Die middag interviewde ze drie schrijvers: Ronald Giphart, Oek de Jong en Nicolien Mizee. Wie hier vaker komt weet wel dat ik de laatste tijd een aantal boeken van Nicolien Mizee gelezen heb, bijvoorbeeld Schrijfles (nu overigens opnieuw uitgegeven en herzien onder de titel De grote wil en andere schrijflesverhalen) en De halfbroer. En naar aanloop van deze middag las ik eindelijk De kennismaking, het eerste boek met haar “faxen aan Ger”.

De faxen beginnen in 1994 (vandaar ook: faxen). Mizee schrijft aan Ger Beukenkamp, haar docent scenario-schrijven. Maar het is niet echt een correspondentie, want: hij schrijft nooit terug. Ze hebben wel contact, ze ontmoeten elkaar af en toe en er zijn sporadische telefoontjes, maar reageren op de faxen doet Ger nooit.