Sayaka Murata: Convenience store woman

Wat een charmant boekje is dit! Het is dun, dus ik had het zo uit, en het leest prettig. Het is een Japans boek, ik las de Engelse vertaling (de Nederlandse vertaling komt in mei).

Het verhaal wordt in de ik-vorm verteld door Keiko. Ze werkt in een convenience store, maar wat is daar een goede vertaling van? De Nederlandse titel wordt Buurtsupervrouw, dus “buurtsuper” zou kunnen, maar het is denk ik meer een winkeltje zoals de AH to go, waar je vooral veel kant en klaar eten kunt kopen om mee te nemen. Het winkeltje staat in een kantoordistrict.

Keiko werkt daar al sinds ze achttien was, nu is ze zesendertig. Ze is begonnen op de dag dat de winkel opende en ze is er nooit meer weggegaan. Ze ziet die dag als de dag waarop ze voor het eerst een normaal deel van de samenleving werd. In haar jeugd vond iedereen haar vreemd en verontrustte ze anderen met haar gedrag. Toen twee jongens aan het vechten waren en iemand riep dat iemand ze moest stoppen, deed Keiko bijvoorbeeld precies dat: ze greep een schop en sloeg een van die jongens op zijn hoofd. Daarna was iedereen boos op haar, maar waarom? Ze had toch precies gedaan wat de bedoeling was?

Keiko weet alles in de winkel, elk geluidje is een signaal, ze loopt in haar pauze door de buurt en kijkt of er een verandering is die klantgedrag zal beïnvloeden, ze houdt de temperatuur in de gaten om te kijken welke producten het meest verkocht zullen gaan worden. Maar het gaat nog verder: ze eet gezond en gaat altijd vroeg naar bed om de volgende dag weer een goede medewerker te kunnen zijn. Keiko is in haar vrije tijd meestal alleen, soms bezoekt ze een oude kennis van school of haar zus. En ze is eigenlijk heel tevreden met haar leven.

Andere mensen lijken echter meer te verwachten. Op je zesendertigste zou je toch op zijn minst óf een gezin, óf een echte baan moeten hebben. Daar komt Keiko eigenlijk pas achter op het moment dat een nieuwe collega haar daarop wijst. Hij ontregelt haar leven: pas als er een man in haar leven lijkt te zijn, komt Keiko erachter wat andere mensen belangrijk blijken te vinden en wat ze over haar denken. En hoe zij zich tot die verwachtingen kan verhouden.

Een mooi boekje, over anders zijn en toch een eigen plekje in de samenleving te vinden waar je wel past.

For breakfast I eat convenience store bread, for lunch I eat convenience store rice balls with something from the hot-food cabinet, and after workI’m often so tired I just buy something from the store and take it home for dinner. I drink about half the bottle of water while I’m at work, then put it in my ecobag and take it home with me to finish at night. When I think that my body is entirely made up of food from this store, I feel like I’m as much a part of the store as the magazine racks or the coffee machine.